Malarstwo Jerzego Dudy - Gracza sytuuje się gdzieś pomiędzy przestrzenią, pamięcią i czasem. Głównym tematem jego prac olejnych, a także akwarel, temper i grafik, były sceny rodzajowe i pejzaże, w których czasem widać wpływy surrealizmu i ekspresjonizmu. Do Jerzego Dudy-Gracza przylgnęła niemal natychmiast po debiucie wystawienniczym w 1970 roku etykieta rubasznego kpiarza i prześmiewcy licznych polskich wad, bacznego, a zarazem krytycznego obserwatora i komentatora PRL-owskiej rzeczywistości z jej codziennymi absurdami i anomaliami.
Obrazy Dudy Gracza były przepojone groteską, ironią ale i nostalgią oraz tragizmem. Jego malarstwo zawsze budziło silne emocje. Przedstawiając ludzi o karykaturalnie zdeformowanych ciałach oraz używając czytelnych symboli, obnażał ludzkie wady - głupotę, nietolerancję, zakłamanie, chamstwo, lenistwo, ślepą fascynację pieniądzem i kulturą amerykańską. Sam artysta tak mówił o swojej sztuce: „Maluję świat, który odchodzi, umiera, gdzie więcej jest snu, zdarzeń z dzieciństwa, świat w pejzażu przedindustrialnym. Na moich obrazach nie ma drutów telefonicznych, kabli, anten satelitarnych, samochodów, samolotów - tego wszystkiego, co zaprowadzi człowieka z powrotem na drzewo, jeżeli nadal będzie się tak intensywnie rozwijał pod tym względem." [1]
Należący do kolekcji Galerii Sztuki Katarzyny Napiórkowskiej obraz "Lubniewice - wieczór" pochodzi z późnego okresu twórczości malarza. Artysta od 1986 roku tworzył cykle malarskie zatytułowane "Obrazy Prowincjonalno - Gminne" oraz "Pejzaże Polskie", których tematem są brzydcy i zdeformowani, a także sfrustrowani ludzie, znacznie rzadziej pogodni i radośni. Na pierwszym planie widać starszą, smutną kobietę stojącą przed swoim domem na wsi. Jerzy Duda - Gracz na tym obrazie przedstawia rzeczywistość prostego człowieka, w której żyje, pracuje i odpoczywa. Realia uwiecznione na jego obrazach są rzeczywistością jak najbardziej konkretną. Brakuje tu charakterystycznej na artysty groteski i hiperbolizacji. Artysta uwieczniając na płótnach skromnych mieszkańców polskich wsi pokazuje, że nie brak ludzi cichych, zamkniętych w sobie, którzy pracując uczciwie całe życie nie doszli do niczego. Którym pozostały tylko zniszczone dłonie, zmarszczone ze starości ciało, niska emerytura, problemy ze zdrowiem i strzępy niezrealizowanych marzeń... Jerzy Duda-Gracz jest malarzem, który maluje emocjami - a przez to niezwykle autentycznym.
W obrazie "Lubniewice - wieczór", kolor ważniejszy od konstrukcji,gdyż decyduje o nastroju dzieła. Forma kształtowana jest kolorem, brak na obrazie mocnych linii. Niektóre rzeczy najlepiej widać przez kontrast. Obraz podzielony jest horyzontalnie na dwie części, niczym dwie rzeczywistości: sacrum i profanum. W górnej części obrazu dominują jasne układy barwne, coraz bardziej delikatne, wręcz pastelowe, które artysta lekko nakładał cienkimi warstwami. Z kolei dolna część obrazu jest ciężka, ciemna i chłodna mimo widocznych tu i ówdzie różnokolorowych, barwnych plam. Wiejski domek pokryty białą farbą, liczne drzewa, krzewy, sad w oddali... Wszystko spowite szarością. Ten ciemny drugi plan, który w wielu obrazach odgrywa rolę równie ważną jak pierwszoplanowe postacie, artysta maluje z wyczuwalną nutą nostalgii. O ile postać kobiety jest celowo i świadomie deformowana przez Jerzego Dudę-Gracza (kobieta jest nieproporcjonalna w stosunku do reszty elementów), to obraz natury jest udaną próbą zarejestrowania, uchwycenia tego co niestałe, co zmienia się wraz z pierwszymi wiosennymi kwiatami, letnimi promieniami słońca, jesienną słotą czy płatkami śniegu opadającymi na ziemię o zimowym poranku.
Jerzy Duda-Gracz (ur. 20 marca 1941 w Częstochowie, zm. 5 listopada 2004 w Łagowie) − polski malarz, rysownik, scenograf, pedagog. Ukończył Państwowe Liceum Technik Plastycznych w Częstochowie, a następnie Wydział Grafiki filii krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach, gdzie otrzymał dyplom w 1968. Tam też wykładał do 1982. W latach 1992−2001 wykładał w Europejskiej Akademii Sztuk w Warszawie, a później, aż do śmierci, pracował na stanowisku profesora na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. Zmarł na atak serca 5 listopada 2004, podczas wieczornej drzemki w trakcie pleneru malarskiego w Łagowie.
Justyna Kiraga
Zapraszamy Państwa do zapoznania się z kolekcją obrazów Jerzego Dudy-Gracza w Galerii Sztuki Katarzyny Napiórkowskiej.
www.napiorkowska.pl
fot. Jerzy Duda-Gracz, Lubniewice - wieczór, 1997 rok, format: 80x61 cm,
technika: olej, płyta, werniks; z kolekcji Galerii Sztuki Katarzyny Napiórkowskiej
[1] cytat pochodzi ze strony wikipedia.pl
Udostępnij
Artykuł powstał we współpracy z Galerią Sztuki Katarzyny Napiórkowskiej
www.napiorkowska.pl
Zapraszamy Państwa także na strony poświęcone sztuce:
www.artissimo.pl – wystawy, artyści, wydarzenia
Blog Justyny Napiórkowskiej- zwycięski blog w dziedzinie kultury w konkursie Blog Roku 2010 :
www.osztuce.blogspot.com
Wszystkie prawa zastrzeżone
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz