piątek, 26 października 2012

Józef Szajna "Twarz" z cyklu "Mrowisko"


Józef Szajna "Twarz" z cyklu "Mrowisko"

Józef Szajna (1922 - 2008) był jedną z najwybitniejszych i najbardziej znaczących postaci polskiej sztuki po II Wojnie Światowej. Obok Kantora, czy Grotowskiego to najważniejszy rewolucjonista polskiego teatru oraz twórca „teatru wizji”. Był scenografem, reżyserem teatralnym, autorem scenariuszy, teoretykiem teatru, ale również malarzem, czy grafikiem,  profesorem Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie.

W malarstwie powojennym artyści w większości skupieni byli na formie i zaskoczeniu widza, Szajna pozostał jednak wierny treści, jako wartości nadającej nadrzędne znaczenie dziełu. Podejmował się najróżniejszych technik m.in. malarstwo, kolaż, asamblaż, gwasz, czy rysunek a korzystając również z własnego przebogatego doświadczenia wykonywał prace w technikach mieszanych. Okrutnie doświadczony przez los przeżył okres II Wojny Światowej i cudem ocalał z zagłady w Auschwitz. Ten aspekt jego życia wywarł ogromny wpływ na twórczość artystyczną.

Prezentowany obraz pt. „Twarz” pochodzi z cyklu „Mrowisko” i  powstał około 2000 roku. To utrzymany w czarno-białej konwencji gwasz o bardzo wymownym charakterze. Artysta sytuuje widza w pozycji empatycznego obserwatora, wobec którego obnaża zarówno doświadczenia swojej przeszłości, jak i setek tysięcy innych ludzi. Afektywność pracy mieści się w jej materialności. Malowane sylwetki ludzi zniekształcone i pozbawione twarzy powtarzają się w natłoku wywołując efekt dezintegracji i efemerycznej struktury. Tysiące ludzkich cieni złączonych więzami zagrożonej egzystencji patrzą na widza przez pryzmat przepełnionej bólem i cierpieniem twarzy. Człowiek staje się tutaj jednostką bez indywidualnej tożsamości, częścią mrowiska, czy jednego organizmu o jednej twarzy - pozbawionej nadziei, pełnej strachu i cierpienia. Wpatrzone  dal, przepełnione smutkiem oczy postaci przywołują na myśl okrucieństwa oświęcimskiej rzeczywistości.

Józef Szajna wymaga od odbiorcy zaangażowanego stanowiska. Dla artysty to próba oswojenia się z własnymi traumatycznymi przeżyciami przeszłości, swoisty rodzaj katharsis, ale również niezgoda na powszechne zapomnienie. Praca niesie ze sobą psychologiczny wymiar cierpienia i krytyczne przepracowanie, czy przemyślenie przeszłości. Obraz ten doskonale wpisuje się w słowa Szajny - „Życie zamieniam w obraz – sztuka jest uzmysłowieniem tego, co w nas samych wymaga wyzwolenia. Jest też samoobroną przed bezbronnym poddaniem się.”

Fot. Józef Szajna „Twarz” z cyklu „Mrowisko”,około 2000 rok, gwasz, 65 x 65 cm, sygnowany przy dolnej krawędzi, kolekcja Galerii Sztuki Katarzyny Napiórkowskiej

Marta Lewenstein



Udostępnij

Artykuł powstał we współpracy z Galerią Sztuki Katarzyny Napiórkowskiej
www.napiorkowska.pl

Zapraszamy Państwa także na strony poświęcone sztuce:
www.artissimo.pl – wystawy, artyści, wydarzenia

Blog Justyny Napiórkowskiej- zwycięski blog w dziedzinie kultury w konkursie Blog Roku 2010 :
www.osztuce.blogspot.com

Wszystkie prawa zastrzeżone

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz