Powyższe słowa będące tytułem jednej z prac Marlene Dumas z 1977 roku służą zarazem jako tytuł całej wystawy, którą do 14 listopada można oglądać w Galerii Zachęta Warszawie. Nie jest to jednak retrospektywa całego dorobku artystki, ale zorganizowany w ścisłej współpracy z Marlene Dumas pokaz jej wczesnych prac, powstałych do pierwszej połowy lat 80. oraz kilku późniejszych obrazów.
Wśród eksponatów wystawy oprócz tworzonych we wczesnym okresie jej twórczości rysunków i kolaży, znajdują się także teksty autorstwa malarki. Słowo pisane zawsze było dla Marlene Dumas bardzo ważne – nie tłumaczyło jej twórczości, ale stanowiło swoista grę z obrazem malarskim, będącą jego rozwinięciem i pozwalającą na odczytanie go w szerszym kontekście. Jednak malarstwo Dumas wchodzi w dialog nie tylko z jej własnymi tekstami, ale również z wieloma innymi elementami kultury: nawiązuje do ikon polityki, feminizmu, sztuki. Robi to w sposób niebezpośredni, korzystając z przedstawień już przetworzonych przez inne sztuki – jak film czy fotografia. Tak jest na przykład w przypadku obrazu „Śmierć autora” (2003), będącego przetworzeniem pośmiertnego zdjęcia Célina. W twórczości Marlene Dumas dominuje tematyka ludzkiego ciała – jest ona punktem wyjścia do poruszania takich kwestii jak śmierć, przemoc czy seksualność człowieka. Prace te nie pozostawiają odbiorcy obojętnym. Niezwykła ekspresywność pokazywanych w Zachęcie dzieł jest świadectwem prób przełożenia gestu i emocji na język sztuki, które malarka podejmowała u początków swojej artystycznej pracy. Mówiła o nurtujących ją sprawach poprzez negowanie i wydobywanie z nich nowych sensów.
W Zachęcie znajdziemy też portrety, w których uwagę przyciąga brak detali i charakterystyczna „polaroidowi” kolorystyka. Są to zarówno same twarze jak i portrety ciał w „pornograficznych” pozach. Obrazy pokazywane w Zachęcie wchodzą w rozmaite relacje między sobą – łączą się w pary, kontrastują, wzajemnie dopełniają i podważają swoje znaczenia, budząc silne, często skrajne emocje.
Jest to pierwsza wystawa Marlene Dumas w Polsce – wcześniej polscy odbiorcy mogli zapoznać się z jej pracami jedynie podczas Triennale Rysunku we Wrocławiu w 1981 roku.
Marlene Dumas urodziła się w 1953 roku w RPA. Studiowała sztuki piękne na uniwersytecie w Kapsztadzie. W 1976 roku wyjechała na stypendium do Holandii – tam już została i tworzyła, by stać się jedną z najsłynniejszych holenderskich malarek. Jej prace prezentowane były między innymi podczas Documenta 7 i 9 w Kassel, na 46. Biennale w Wenecji, a także w wielu galeriach holenderskich i światowych. Obecnie przygotowywana jest obszerna retrospektywa twórczości Dumas w Tate Modern (przewidziana na 2014 rok), a w październiku bieżącego roku artystka otrzymała Johannes Vermeer Award 2012, prestiżową państwową nagrodę przyznawaną holenderskim artystom.
Hanna Szczęśniak
Zachęta Narodowa Galeria Sztuki
06.10 - 14.11
www.zacheta.art.pl
Fot. źródło: www.zacheta.art.pl
Fot. 1 Marlene Dumas, Emily, 1984-1985, dzięki uprzejmości Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (depozyt w Museum of Moderne Kunst Arnhem), fot. Marc Pluim
Fot. 2 Marlene Dumas, Nie będę mieć rośliny doniczkowej, 1977 kolekcja, De Ateliers, Amsterdam, fot. Peter Cox
Fot. 3 Marlene Dumas, Shelly, 1975, wł. artystki, dzięki uprzejmości artystki, fot. Peter Cox
Udostępnij
Artykuł powstał we współpracy z Galerią Sztuki Katarzyny Napiórkowskiej
www.napiorkowska.pl
Zapraszamy Państwa także na strony poświęcone sztuce:
www.artissimo.pl – wystawy, artyści, wydarzenia
Blog Justyny Napiórkowskiej- zwycięski blog w dziedzinie kultury w konkursie Blog Roku 2010 :
www.osztuce.blogspot.com
Wszystkie prawa zastrzeżone
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz