Wielka wystawa "Polska. Skarby i kolekcje dzieł sztuki, czyli Złote czasy Rzeczypospolitej" ("Polonia, Tesoros y Colecciones Artísticas") ukazuje panoramę rozwoju sztuki polskiej od XV do XVIII wieku. 200 obiektów prezentowanych w 11 salach madryckiego pałacu składa się na obraz polskich gustów i możliwości artystycznych. Zabytki pochodzą ze zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie, a także z innych polskich muzeów oraz z kościołów.
Goście królewskiego pałacu mogą podziwiać arras z serii stanowiącej replikę cyklu "Dziejów Noego", który po raz pierwszy został wykonany w Brukseli ok. 1550 roku, dla króla Polski Zygmunta II Augusta Jagiellona i oprawę książki haftowaną w XVI wieku przez królową Annę Jagiellonkę. Na wystawie znalazło się też gotyckie berło Uniwersytetu Jagiellońskiego i pierwsze wydanie dzieła Mikołaja Kopernika "De revolutionibus orbium coelestium". Egzemplarz prezentowany na wystawie opatrzony jest dedykacją dla papieża Pawła III oraz listem kardynała Mikołaja Schönberga do autora. Był on własnością Zygmunta II Augusta, króla Polski, o czym świadczy napis wytłoczony na okładzinie dolnej oraz superekslibris herbowy na okładzinie górnej: SIGISMVNDI AVGVSTI REGIS POLONIAE MONVMENTVM. 1551.
Główny punkt wystawy to "Dama z gronostajem" Leonarda da Vinci (1452-1519). Nowatorski na tle epoki, jeden z zaledwie 10 konterfektów stworzonych przez artystę, jest chlubą polskich zbiorów. Został zakupiony przez księcia Adama Jerzego Czartoryskiego około 1800 roku zapewne we Włoszech i trafił do rąk jego matki, księżnej Izabeli z Flemingów Czartoryskiej, która w 1801 roku otworzyła w Puławach pierwsze w Polsce publiczne muzeum.
Widzowie wystawy mogą także poznać bliżej charakterystyczny rytuał pogrzebowy, jaki wykształcił się w Polsce w XVII stuleciu (tzw. pompa funebris). Wystawioną na katafalku trumnę ozdabiano aż do przesady, nie stroniąc od teatralnych zabiegów inscenizacyjnych. Magnatom, których pogrzeb odbywał się często kilka tygodni po zgonie, na dzień odprowadzenia zwłok budowano w kościołach bogate konstrukcje baldachimowe - castrum doloris - twierdze boleści. Przykład wielkich panów podchwytywała drobniejsza szlachta, której nie było stać na okazałą ceremonię, więc utrwalała pamięć o swych zmarłych, zamawiając ich trumienne wizerunki. Za ich pośrednictwem zmarli byli nadal obecni wśród żałobników, wraz z nimi uczestniczyli w uroczystościach. Ilustracją tego fenomenu na wystawie jest obraz "Taniec śmierci" oraz portrety trumienne.
Prezentowane na wystawie portrety trumienne są oryginalnym polskim zjawiskiem kulturowym, ukształtowanym w XVII i XVIII wieku. Sześcio- lub ośmioboczne, umieszczane były na jednej z poprzecznych ścianek trumny. Po uroczystościach pogrzebowych demontowano je, a następnie, wraz z trumiennymi blachami herbowymi, umieszczano w kościele.
Ekspozycja ukazuje również panujące w czasach niewoli wśród polskiej arystokracji pasje kolekcjonerskie. Dotyczyły one nie tylko pamiątek narodowych, ale także sztuki europejskiej. W arystokratycznych siedzibach gromadzono bogate zbiory dzieł najwybitniejszych mistrzów - wśród kolekcjonerów wyróżniały się rodziny Raczyńskich, Lubomirskich, Czartoryskich, Lanckorońskich. Uwagę przyciąga obraz Rembrandta (1606–1669) "Dziewczyna w ramie obrazu" z 1641 roku, wypożyczony z Zamku Królewskiego w Warszawie.
Dzieło to zakupione zostało do zbiorów króla Stanisława Augusta Poniatowskiego w 1777 roku. Po 1798 roku obraz odziedziczył bratanek króla, książę Józef Poniatowski, a po 1813 jego siostra Maria Teresa Tyszkiewicz. W 1815 roku sprzedała go Kazimierzowi Rzewuskiemu, po którym w 1820 roku dziedziczyła jego córka Ludwika Lanckorońska. W 1994 roku Karolina Lanckorońska, ostatnia z rodu, podarowała dzieło Zamkowi Królewskiemu w Warszawie.
Wystawa czynna od 1 czerwca do 4 września 2011.
Fot.1. Marcello Bacciarelli, "Portret króla Stanisława Augusta w stroju koronacyjnym", ok. 1790, olej na płótnie, wł. Muzeum Narodowe w Krakowie
Fot.2. Leonardo da Vinci, "Dama z gronostajem", 1483-90, olej na płótnie, Muzeum Czartoryskich w Krakowie
Fot.3. Franciszek Lekszycki, "Taniec śmierci", ok. 1670, olej na płótnie, kościół Bernardynów w Krakowie
Fot.4. Rembrandt, "Dziewczyna w ramie obrazu", 1641, olej na płótnie, Zamek Królewski w Warszawie
Źródło: http://www.patrimonionacional.es, materiały prasowe
Tatiana Iajgunovici
Polecamy Państwa uwadze także poświęcony sztuce blog Justyny Napiórkowskiej. Blog ten został finalistą konkursu Blog Roku 2010. Blog "O sztuce" : http://www.osztuce.blogspot.com
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz